6. Python Listeler ve Liste İşlemleri 

Giriş

Python’da listeler, birden fazla öğeyi tek bir değişken içinde saklamaya yarayan veri yapılarıdır. Sıralı, değiştirilebilir ve farklı veri tiplerini içinde barındırabilirler.

Liste Oluşturma

# Boş liste
liste1 = []

# Sayılardan oluşan liste
liste2 = [1, 2, 3, 4, 5]

# Farklı veri tipleri içeren liste
liste3 = ["elma", 3.14, True, 42]

Liste Elemanlarına Erişim

Python’da listelerde indeksleme 0’dan başlar.

meyveler = ["elma", "armut", "muz"]
print(meyveler[0])  # elma
print(meyveler[2])  # muz

Negatif indekslerle sondan başlayarak erişilebilir:

print(meyveler[-1])  # muz
print(meyveler[-2])  # armut

Liste Elemanlarını Değiştirme

sayilar = [1, 2, 3]
sayilar[0] = 10
print(sayilar)  # [10, 2, 3]

Listeye Eleman Ekleme

• append(): Listenin sonuna ekler.
• insert(): Belirli bir konuma ekler.

meyveler = ["elma", "armut"]
meyveler.append("muz")
print(meyveler)  # ['elma', 'armut', 'muz']

meyveler.insert(1, "çilek")
print(meyveler)  # ['elma', 'çilek', 'armut', 'muz']

Listeden Eleman Silme

• remove(): Belirtilen değeri siler.
• pop(): Belirtilen indeksteki veya son elemanı siler.
• del: Belirtilen indeksteki elemanı siler.

sayilar = [1, 2, 3, 4]
sayilar.remove(2)     # Değer üzerinden silme
sayilar.pop()         # Son elemanı siler
print(sayilar)        # [1, 3]

del sayilar[0]        # İndeks üzerinden silme
print(sayilar)        # [3]

Liste Uzunluğu

liste = [1, 2, 3, 4]
print(len(liste))  # 4

Listeyi Sıralama ve Ters Çevirme

sayilar = [3, 1, 4, 2]
sayilar.sort()
print(sayilar)  # [1, 2, 3, 4]

sayilar.reverse()
print(sayilar)  # [4, 3, 2, 1]

Listeyi Kopyalama

orijinal = [1, 2, 3]
kopya = orijinal.copy()
print(kopya)  # [1, 2, 3]

Liste Birleştirme

liste1 = [1, 2]
liste2 = [3, 4]
birlesik = liste1 + liste2
print(birlesik)  # [1, 2, 3, 4]

List Comprehension (Liste Üreteci)

Kısa yoldan liste oluşturma yöntemi.

kareler = [x**2 for x in range(5)]
print(kareler)  # [0, 1, 4, 9, 16]

Örnek Uygulama

Kullanıcının girdiği 5 sayıyı listeye ekleyip, büyükten küçüğe sıralayan bir program:

sayilar = []
for i in range(5):
    sayi = int(input(f"{i+1}. sayıyı girin: "))
    sayilar.append(sayi)

sayilar.sort(reverse=True)
print("Sıralanmış liste:", sayilar)

Sonuç

Listeler, Python’da en çok kullanılan veri yapılarından biridir. Veri toplama, sıralama, arama, silme gibi birçok işlem listelerle kolayca yapılabilir. Bu nedenle, Python programlamaya girişte listeleri iyi öğrenmek oldukça önemlidir.